Cevizlerde Durgun Yongalı Göz Aşı Yöntemiyle Fidan Üretimi ve Aşılı Gözlerin Kış Soğuklarından Korun
Dr.Ayşe GÜN
Organik Grup Yatırımları
Tel (iş)0226 812 33 60
ÖZET
Bu çalışmada Denizli ilinde aşılı ceviz fidanı üretiminde durgun Yongalı Göz aşı yönteminin tercih edilmesinin nedenleri,uygulamada dikkat edilecek hususlar ve aşılı gözlerinin kış soğuklarından nasıl korunacağı incelenmiştir.
Çalışma Denizli Merkezde Dursan ILAL'ın fidanlığında yapılmıştır. Eylül ayında Durgun Yongalı Göz aşı yöntemi uygulanmıştır.Aşılamadan 43 gün sonra aşı bağları çözülüp,aşısı tutmuş100 adet ceviz çöğürüne pet şişe geçirilmiş,100 adedine hiçbir işlem uygulanmamıştır.
Ceviz aşılamalarında en yaygın aşı yöntemi olarak kullanılan ,Yama göz aşısında, cepsiz gözler kullanıldığı zaman aşıların sağlıklı olmaması, Dilcikli İngiliz aşısında ise bir çöğürü aşılamak için en az iki aşı gözü gerektirmesi, yeterli sayıda aşı gözü bulunmadığı için bütün aşı gözlerinin kullanılabildiği Yongalı göz aşı yöntemini tercih sebeplerinden yalnızca biri olmuştur.
Sonuçta pet şişe ile korunan aşılı çöğürlerde % 5 , açıkta bulunan aşılı çöğürlerde %30-80 aşı kaybı tespit edilmiştir. Durgun Yongalı Göz aşı yöntemi ile aşılı ceviz fidanı üretiminin ,aşılı gözlerin kış soğuklarından korunması sağlandığında, diğer aşı yöntemlerine göre daha avantajlı olduğu tespit edilmiştir.
PRODUCTION OF WALNUT NURSERY TREES BY USING THE CHIP BUDDING METHOD AND PROTECTION OF GRAFTS FROM WINTER COLD
Dr.Ayse GUN
Organik Grup Yatırımları
Tel (iş)0226 812 33 60
E.Maıl: dr.aysegun@organicgroup.eu dr.aysegun@ogygroup.com
In this survey, the reasons for preferring the chip budding method in late summer for producing walnut nursery trees, important matters when practicing, and how to protect grafts from winter cold were examined.
The research were conducted at Dursun İLAL Nursery in central Denizli. The chip budding method was practised in September. After 43 days, graft bandages were untied and 100 grafts were covered by plastic bottles and 100 grafts were left untreated.
One of the most common way of grafting of young walnut trees is.the chip budding method when all the buds can be used in the shortage of bud eyes over the other grafting methods, e.g., the patch budding method when pocketless buds were not healthy, whip grafting method when we need at least two buds per graft.
Finally the graft dieback was found 5 % in the protected grafts with plastic bottles and 30-80 % in the unprotected grafts. In conclusion, producing young walnut nursery trees by using the chip budding method in late summer has more advantages than by using other methods if buds are protected from winter cold.
Key Words: walnut, chip budding in late summer, plastic bottle.
GİRİŞ
Yongalı göz aşı bir kalem yerine sadece bir tomurcuğun aşılandığı bir kalem aşısı olarak düşünülebilir. Yongalı Göz aşının, diğer aşı yöntemlerine göre bir çok avantajı vardır(Şen 1986,Çelebioğlu 1985). Ceviz aşılamalarında en yaygın aşı yöntemi olarak kullanılan Yama göz aşısında, cepsiz gözler kullanıldığı zaman, aşılar sağlıklı olmamaktadır. Özellikle yeni çeşitlerden yeterli sayıda aşı gözü bulunmadığı zamanlarda bütün aşı gözlerinin kullanılabildiği Yongalı göz aşı yöntemi uygulanması bu avantajlardan yalnızca biri olmaktadır.
MATERYAL VE METOD
Bu çalışmada anaç olarak Juglans Regia L. türüne ait ceviz çöğürlerinin 1 yaşlı çöğürleri, kalem olarak da Yalova-3 ceviz çeşidinin 1 yaşlı aşı gözleri kullanılmıştır. Aşılamalar 1992 ve 1993 yıllarında Denizli Merkezde Dursan İLAL'IN fidanlığında yapılmıştır. Fidanlığın toprak bünyesi killi-tınlıdır. İklim özelliklerinden ortalama sıcaklık,en yüksek sıcaklık,(0C),en düşük sıcaklık,(0C),yağışlı günler sayısı,donlu günler sayısı ve ortalama nispî nem(%) 1990-2000 yılları aylık ortalamaları incelenmiştir.
Aşılamalarda 3 Eylül 1992 ve 5 Eylül 1993 tarihlerinde 1 yaşlı ceviz çöğürlerine Durgun Yongalı Göz aşı yöntemi uygulanmıştır. Uygulamadan 43 gün sonra aşı bağları çözülüp, aşının canlılık durumuna göre aşı tutma oranları(%) tespit edilmiştir(Ünal 1992). Aşısı tutmuş 100 adet ceviz çöğürüne pet şişe geçirerek toprakla örtülmüş, 100 adetine hiçbir işlem uygulanmamıştır. Nisan ayında,toprak açılıp,pet şişeler çıkartılıp, anacın yongalı gözün yukarısında kalan kısmı kesilmiştir. Aşılı sürgünler 20-25 cm olduğu zaman sayım yapılarak uyanma oranı(%) tespit edilmiştir.
Aşı tutma ve uyanma oranını artırmak için aşı uygulama esnasında sıcaklığın 25 C olmasına dikkat edilmiş, öğle saatlerinde aşılama yapılmamıştır. Aşılamadan 15 gün önce ve sonrasında sulama yapılmamış, bir hafta öncesinde ise aktif büyümesi güçlü olan çöğürler,sürgün gelişmesini yavaşlatmak için ana yaprakların üzerinden tepe kesimi yapılmıştır(Resim 3).
CEVİZLERDE DURGUN YONGALI GÖZ AŞI YÖNTEMİNİN DİĞER AŞI YÖNTEMLERİNE GÖRE AVANTAJLARI
Aşı yöntemlerinden Yama Göz ve T-Göz aşının aksine Yongalı Göz aşısı kabuğun kalkmadığı zamanlarda yapılabilir. Yongalı Göz aşının cazip bir yanı, bu metodun mekanize edilebilir oluşudur. Dolayısıyla aşı tekniğinin uygulanışında el hüneri gerekmeyecek ve uygulayıcıdan doğan hatalar kalkmış olacaktır. Yongalı Göz aşısı kışın seralarda yapılabildiği için, bütün mevsimler için kullanılabilecek bir aşı yöntemidir. Bu yöntemde macun kullanılmamaktadır.Aşı bağı ise az kullanılmaktadır. Yama Göz ve Dilcikli İngiliz aşıları için ideal anaç çapları 1-2 cm kalınlığındaki çöğürlerdir. Yongalı Göz aşı 0.5 cm kalınlığındaki çöğürlere bile uygulanabilir. Dilcikli İngiliz aşı uygulamalarında kümbet yapma ve açma sonucu üretilen fidanlar çirkin görünüşü olmaktadır(Şen1986).
Bunların yanında ceviz aşılamalarında en yaygın kullanılan Yama Göz aşıda, aşı kaleminde bulunan cepsiz gözler kullanılır iken,Yongalı göz aşıda bütün gözler kullanılmaktadır(Resim 1,2). Aşı randımanı yüksek olan Dilcikli İngiliz aşı yönteminde kullanılacak aşı kalemi üzerinde en az 2 göz bulunmalıdır. Böylece bir çöğürü aşılamak için 2 aşı gözü harcanmaktadır. Bu durumlar aşı kalemi yetersizliğinde büyük önem arz etmektedir .
